Zijdeachtige beurszwam (Volvariella bombycina)
De
zijdeachtige beurszwam is een opvallende, zeldzame paddenstoel die
als saprofiet of necrotrofe parasiet voorkomt op levende, nog overeind
staande bomen of op gevelde boomstammen (8). Hij kan (zoals op de
bovenstaande foto) uit holten of wonden van een levende boom te
voorschijn komen, tot wel enkele meters boven de grond, maar ook op de
wortels van een levende boom staan. Dat kan een iep, beuk, esdoorn,
populier, es, berk, paardenkastanje, eik, linde, meidoorn, appel (1,3), walnoot of haagbeuk zijn.
Een overzicht van alle mogelijke gastheerbomen is te vinden in een
Pools (6)
en een Brits (1) artikel. In het noordoosten van de VS
schijnt de schimmel een
voorkeur te hebben voor "maple trees" (esdoorns) waar ahornsiroop
van afgetapt wordt (9). Een variëteit van de paddenstoel groeit
echter juist op naaldhout (10). De vruchtlichamen zijn groot (diameter
5 tot 20 cm). Ze hebben een witte tot gebroken witte hoed met een
zijdeachtig oppervlak waarop vezelige schubben aanwezig zijn. De
plaatjes aan de onderkant staan dicht opeen. Ze zijn aanvankelijk wit,
later rose of rose met bruine spikkels. De steel van de paddenstoel is
witachtig tot licht okerkleurig, aan de basis knotsvormig verdikt en
heeft een beurs (10) maar geen ring (1). Op bovenstaande foto's is
die beurs helaas
niet te zien. De beurs is een overblijfsel van het omhulsel dat
aanvankelijk de hele paddenstoel bedekte, toen hij er nog als een "ei"
uitzag (1). De ontwikkeling van de vruchtlichamen van de zijdeachtige
beurszwam is onderzocht met de optische en scanning
electronenmicroscoop (2).
Naam
De genusnaam Volvariella betekent "met een kleine volva", dus: met een kleine beurs aan de voet van de steel. De soortnaam bombycina betekent "zijdeachtig". Agaricus bombycinus, Volvariopsis bombycina, Volvaria bombycina, Volvariopsis earleae en Volvaria earleae zijn synoniemen van Volvariella bombycina (4,5,8).
Eetbaarheid/nut
De
zijdeachtige beurszwam is eetbaar (6,7,9) maar veel te
zeldzaam om hem voor de maaltijd te verzamelen. In sommige landen
(o.a. Hongarije) is het een beschermde soort en is het verzamelen of
verhandelen van de vruchtlichamen verboden (7).
Waar gevonden
Bovenstaande
foto's zijn niet gemaakt door ons, maar
door de fam. de Haas uit Zuidhorn. Zij troffen de paddenstoel aan
op een hoge, levende populier in de oostberm van het Hoendiep
O-zijde, tussen de Gaweg en de Sloep. De
hele rij populieren die hier destijds stond, is inmiddels door de
gemeente gerooid en (ten dele) vervangen door nieuw aangeplante jonge
boompjes.
Literatuur
1. Ainsworth M (2005) Identifying important sites for beech deadwood fungi. Field Mycology 6:41-61.
2. Chiu SW, Moore D (1990) Development of the basidiome of Volvariella bombycina. Mycol Res 94:327-337.
3.
Heilmann-Clausen J, Christensen M (2005) Wood-inhabiting macrofungi in
Danish beech-forests - conflicting diversity patterns and their
implications in a conservation perspective. Biological Conservation
122:633-642.
4. Shaffer RL (1957) Volvariella in North America. Mycologia 49:545-579.
5. Smith AH (1945) Volvaria bombycina. Mycologia 37:440-443.
6. Szczepkowski A, Kujawa A, Halama M (2013) Volvariella bombycina (Schaeff.) Singer in Poland: Notes on its ecology, distribution and conservation status. Pol J Environ Stud 22:41-51.
7. Volvariella bombycina. Document op en.wikipedia.org.
8. Volvariella bombycina (Schaeff.) Singer - Silky Rosegill. Document op first-nature.com.
9. Webster H (1902) Remarks on Volvaria. Rhodora 4:5-7.
10. Wolliger Scheidling. Document op de.wikipedia.org.
Terug naar de soortenlijst