Donker hazenoor (Otidea bufonia)
De
vruchtlichamen van het donker hazenoor verschijnen op bemoste,
grazige plaatsen aan de rand van bospaden, dikwijls op wat zwaardere
grond en
op plaatsen waar tuin- of snoeiafval is weggegooid (9).
Het hazenoor wordt beschouwd als een paddenstoel die leeft
van de
afbraak van dood organisch materiaal, maar volgens sommige mycologen
zijn hazenoren
ook mycorrhiza-partners van loofbomen (6,8). Het gaat dan vooral
om bomen die al
enkele tientallen jaren oud zijn (5). Op de site van de
Nederlandse Mycologische Vereniging staan foto's van hazenoren die
sporen laten
opwolken, met de volgende tekst:
"Hazenoren
beginnen, als de sporen rijp
zijn, te 'roken' als er een hard geluid in de buurt is, zoals het
kraken van takken of klappen in de handen. Gewoon een beetje wind is
trouwens ook genoeg. Zo'n
luchttrilling zorgt voor de reactie van het hazenoor, dat een seconde
nodig
heeft om de sporen vrij te laten uit de duizenden barstensrijpe asci in het
hymenium. Het lijkt dus of de hazenoren werkelijk kunnen horen!" (11).
Het boekje Zeldzame Paddenstoelen
(H.Haas en H.Schrempp, Thieme, Zutphen, z.j.) zegt er het volgende over:
"Wanneer de sporen rijp zijn, is een aanraking van de binnenkant, een
snelle temperatuurwisseling of sterke belichting voldoende om het
uitslingeren van een wolkje bleek sporenstof te veroorzaken. Aan de
verse zwam kan dit proces in afstanden van enkele minuten meermalen
herhaald worden, daar er telkens nieuwe asci reactief worden en hun
acht sporen kunnen wegslingeren" (p.64).
De paddenstoel komt
behalve in Europa ook voor in Azië en Noord Amerika (4,9).
Naam
De genusnaam Otidea betekent "als een oor", dit heeft betrekking op de
vorm van de vruchtlichamen die als oren op de grond liggen (7). De soortnaam bufonia betekent "als een pad" (waarbij met pad een dier is bedoeld). Het oppervlak van de paddenstoel
deed de naamgever denken aan de huid van een pad (10). De Engelse naam
"Toad's Ear Fungus" wijst hier eveneens op. Peziza bufonia, Otidea grandis, Peziza
pseudobadia, Aleuria pseudobadia en
Geopyxis pseudobadia zijn synoniemen van Otidea bufonia (3). Er bestaan een aantal paddenstoelsoorten die
veel op het donker hazenoor lijken, zoals het gedrongen hazenoor (Otidea cochleata, syn. Otidea umbrina) (10). De verwantschap
tussen hazenoren, varkensoren en andere bekerzwammen is onderzocht met behulp van moleculair biologische technieken (1,2).
Eetbaarheid/nut
Het
donker hazenoor wordt beschouwd als een oneetbare soort.
Waar
gevonden
Forse
exemplaren van het donker
hazenoor hebben we aangetroffen in de berm van een wandelpad dat
in oost-west richting door het zuidelijkste deel van het Smitpark
loopt. Inderdaad in de buurt van
snoeiafval.
Literatuur
1. Hansen K, Olariaga I (2015) Species limits and relationships within Otidea inferred from multiple gene phylogenies. Persoonia 35:148-165.
2. Hansen K, Perry BA,
Dranginis AW, Pfister DH (2013) A phylogeny of the highly diverse cup-fungus
family Pyronemataceae (Pezizomycetes,
Ascomycota) clarifies relationships and evolution of selected life history
traits. Mol Phylogen Evol 67:311-335.
3. Harmaja H (2009) A note on Otidea (Pezizales, Fungi). Phytotaxa
2:49-50.
4. Kanouse BB (1949) Studies in
the genus Otidea. Mycologia
41:660-677.
5. Keizer PJ (1993) The ecology
of macromycetes in roadside verges planted with trees. PhD thesis, Agricultural
University of Wageningen.
6.
Krüger M u.Ä. Öhrlinge. Document op de.wikipedia.org.
7. Otidea bufonia (Pers.) Boud. - Toad's Ear. Document op first-nature.com.
8.
Otidea bufonia (Pers.) Boud. - Donker
hazenoor. Document op verspreidingsatlas.nl.
9. Snyder LC (1936) New and unusual
Discomycetes of Western Washington. Mycologia 28:483-488.
10.
Tanchaud P (2011) Otidea bufonia
(Pers.) Boudier. Document op mycocharentes.fr.
11.
Winkel G e.a. (2010) Hazenoren luisteren naar hun omgeving! Document op paddestoelenkartering.nl.
Terug naar de soortenlijst