Eikhaas (Grifola frondosa)
De
eikhaas is een parasitaire
paddenstoel die de wortels van levende bomen aantast en in het hout
witrot veroorzaakt. De
vruchtlichamen groeien in grote bundels aan de voet van loofbomen,
vooral eiken. Zulke bundels kunnen een doorsnee van meer dan een
halve meter krijgen (7). Onmiddellijk gevaar voor de boom is er
daarbij
niet, want de zwam kan jarenlang verschijnen zonder dat zijn
gastheer er opvallend onder
lijdt. Onze eigen ervaringen in Zuidhorn bevestigen dit, want bij
sommige eiken langs de Gast staat de paddenstoel al meer dan 12 jaar.
De bundels van de eikhaas bestaan uit meerdere grijsbruine hoeden, die
met elkaar vervlochten zijn, en de vorm hebben van een gekromde
schoenlepel. De hoeden hebben golvende randen en zijn 2 tot 7 cm breed.
De onderkant van elke hoed is voorzien van poriën (1 tot 3 per
mm). Deze poriën geven toegang tot buisjes die meestal minder dan 3 mm
diep zijn en waarin de sporen worden gevormd. De steel van de hoeden is
melkwit en wordt bij veroudering van het vruchtlichaam taai (4).NaamDe genusnaam Grifola betekent "gevlochten". Dit duidt op de aanblik van de bundels vruchtlichamen. De soortnaam frondosa betekent "vele of grote bladeren dragend", hier heeft dit betrekking op de bladvormige hoeden (3). Polyporus frondosus is een synoniem van Grifola frondosa (7).
Eetbaarheid/nut
Jonge exemplaren van de eikhaas zijn eetbaar. In Japanse winkels is de soort te koop, onder de naam maitake
(wat "dansende paddenstoel" betekent). De vruchtlichamen worden in China en Japan
niet in het wild verzameld, maar gekweekt
op houtsnippers of zaagsel voor
menselijke consumptie. Ook in Nederland is er met deze kweek
geëxperimenteerd (2). In de traditionele Chinese geneeskunde wordt de
eikhaas veel gebruikt, en niet ten onrechte want deze zwam
bevat
plantenstoffen die het suikergehalte van het bloed verlagen
(8,9), de natuurlijke afweer van het lichaam bevorderen
(5,6), en de groei van tumorcellen afremmen (1,10). Een
uitgebreid overzicht van de geneeskrachtige eigenschappen van de
paddenstoel (met literatuurverwijzingen) is te vinden op een
Engelstalige Wikipedia pagina (4).
Waar gevonden
We
hebben vruchtlichamen van de eikhaas aangetroffen in
beide bermen van de Gast, steeds aan de voet van daar geplante
oude zomereiken. Ook in de oostberm van de Langestraat in Noordhorn, en
de oostberm van de Oudeweg in Nuis zagen we de paddenstoel bij zomereik.
Literatuur1. Adachi K, Nanba H, Kuroda H (1987) Potentiation of host-mediated antitumor activity in mice by ß-glucan obtained from Grifola frondosa (Maitake). Chem Pharm Bull 35:262-270.2. Baar J, Amsing JGM (2004) Biologisch geteelde bijzondere paddestoelen. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Wageningen.3. Grifola frondosa (Dicks.) Gray - Hen of the Woods. Document of www.first-nature.com.4. Hunter AJ a.o. Grifola frondosa. Document op en.wikipedia.org.5. Kodama N, Komuta K, Sakai N, Nanba H (2002) Effects of D-fraction, a polysaccharide from Grifola frondosa on tumor growth involve activation of NK cells. Biol Pharm Bull 25:1647-1650.6. Kodama N, Komuta K, Nanba H (2003) Effect of Maitake (Grifola frondosa) D-fraction on the activation of NK cells in cancer patients. J Med Food 6:371-377.7. Kok Ankersmit HJ (1900) Een reus onder de zwammen. De Levende Natuur 4:249-250.8. Kubo K, Aoki H, Nanba H (1994) Anti-diabetic activity present in the fruit body of Grifola frondosa (Maitake). Biol Pharm Bull 17:1106-1110.9. Lindequist U, Niedermeyer THJ, Jülich WD (2005) The pharmacological potential of mushrooms. eCAM 2:285-299.10. Nanba H, Hamaguchi A, Kuroda H (1987) The chemical structure of an antitumor polysaccharide in fruit bodies of Grifola frondosa (Maitake). Chem Pharm Bull 35:1162-1168.Terug naar de soortenlijst