Gelobde citroenkorst (Variospora flavescens)

Gelobde citroenkorst is een korstmos dat groeit op basisch (kalkhoudend) gesteente, muren, dakpannen, beton en mortel, in halfschaduw tot volle zon. Het thallus ziet eruit als een rozet van 3 tot 8 cm diameter met smalle, gewelfde randlobben die dicht op elkaar staan, en is geel tot geeloranje van kleur. De lobben zijn niet of nauwelijks verbreed aan het uiteinde. De gele kleur van het korstmos is te wijten aan de aanwezigheid van het pigment parietine (9). Apotheciën zijn bij het centrum van het thallus dikwijls aanwezig, 1 tot 1,5 mm groot, en oranje tot bruinoranje met een iets lichter gekleurde rand (1-3,4,6,8). In het thallus kunnen witgekleurde gebieden of een witte ring aanwezig zijn, op plaatsen waar het oppervlak is verweerd en het gele pigment ontbreekt. Het centrum van het korstmos kan bij oude exemplaren afsterven, of het thalluscentrum kan in plaats van met apotheciën met lobjes of puistjes bedekt zijn (5). De soort is warmteminnend en tamelijk stikstofminnend (10). Evenals vele andere korstmossen is de gelobde citroenkorst uitstekend bestand tegen uitdroging. In uitgedroogde toestand komt de stofwisseling vrijwel geheel tot stilstand en worden de thallus-eiwitten door polysacchariden als trehalose tegen denaturatie beschermd. Zodra het korstmos weer vocht krijgt, wordt de stofwisseling hervat en DNA schade gerepareerd (9). De gelobde citroenkorst vermeerdert zich vooral middels zijn 15 µm grote sporen en niet, zoals sommige andere korstmossen, door middel van isidiën of sorediën (9). Hij komt voor in Europa, Afrika en Azië en is de gastheer van een groot aantal parasitaire schimmels (9).

Naam

Variospora betekent “met verschillende sporen”; dit heeft vermoedelijk betrekking op een variabel uiterlijk van de sporen, wellicht de variabele breedte van het septum tussen de twee cellen in de spore (7). Flavescens betekent “geel wordend”. Caloplaca flavescens en Caloplaca heppiana zijn synoniemen van Variospora flavescens (8).

Waar gevonden

We hebben thalli van de gelobde citroenkorst op allerlei plaatsen gevonden: o.a. op een bakstenen muurtje rond het wierdenkerkhof van Maarhuizen (Gr.), op de bakstenen noordmuur van het kerkje van Rottum (Gr.), en op een kalkstenen muur bij het Markiezenhof in Bergen op Zoom.

Literatuur

1. Caloplaca flavescens (Huds.) J.R. Laundon. Document op Marine, Maritime and OceanicLichens, www.lichensmaritimes.org.
2. Carballal R, Paz-Bermúdez G, Sánchez-Biezma MJ, Prieto B (2001) Lichen colonization of coastal churches in Galicia: biodeterioration implications. Int Biodet Biodegr 47:157-163.
3. Heppiana Schönfleck, Hepps Schönfleck. www.123pilzsuche.de.
4. Sliwa L, Wilk K (2008) Is a remarkable species—Caloplaca flavescens (lichenized fungi)-new to the Polish lichen biota? Acta Mycol 43:207-213.
5. Soun J, Vondrak J (2008) Caloplaca aurantia and Caloplaca flavescens (Teloschistaceae, lichen-forming fungi) in the Czech Republic; with notes to their taxonomy and nomenclature. Czech Mycol 60:275-291.
6. Sparrius L (2018) Variospora flavescens Gelobde citroenkorst. www.verspreidingsatlas.nl
7. Variospora flavescens. Fungi of Great Britain and Ireland, fungi.myspecies.info.
8. Variospora flavescens. de.wikipidia.org.
9. Von Brackel W, Türk R (z.j.) Hepps Schönfleck Caloplaca flavescens, syn.: Variospora flavescens. Naturschutzbund Österreich, naturschutzbund.at.
10. Wirth V (2010) Ökologische Zeigerwerte von Flechten—erweiterte und aktualisierte Fassung. Herzogia 23:229-248.

Terug naar de soortenlijst