Haagbeukmelkzwam

Op de website van het Duitse blad Tintling troffen we een treffende beschrijving van Lactarius circellatus aan: "Qua uiterlijk is de haagbeukmelkzwam een grijze muis. In de strooisellaag van dichte eiken-haagbeukenbossen ziet hij er somber en onaanzienlijk uit" (4). Wij vonden hem inderdaad in een stikdonker stukje bos, onder haagbeuken terwijl er ook eiken in de buurt waren. En omdat de paddenstoelen tussen de dorre bladeren nauwelijks opvielen zouden we er beslist aan voorbijgelopen zijn, ware het niet dat er bijzonder veel aanwezig waren en we er bijna op trapten. Haagbeukmelkzwammen zijn - zoals de naam al doet verwachten - ectomycorrhizapartners van de haagbeuk (Carpinus betulus) (9). De hoed voelt bij vochtig weer enigszins glibberig aan, maar wordt spoedig droog en mat van aanblik. Hij is aanvankelijk bol maar spoedig vlak met een indeuking in het midden, kartongrijs, vuil grijsbruin of olijfbruin van kleur en meestal voorzien van wat donkerder ringen. De plaatjes aan de onderkant zijn aanvankelijk witachtig, maar daarna okergrijs met een oranje tint. Door opgedroogd melksap kunnen ze grijsgroene vlekjes hebben. De steel heeft dezelfde maar plaatselijk een wat blekere kleur dan de hoed, en krijgt bij druk of beschadiging bruine vlekken (4,5,9). Hij is aan de onderkant dunner dan hogerop en heeft vaak kleine donkere kuiltjes of putjes (1,3,6,10). De paddenstoel kan een doorsnee van 7 (in zeldzame gevallen 10) cm krijgen. Hij groeit meestal in groepjes bijeen (7).

De genusnaam Lactarius is de aanduiding van een melkzwam, d.w.z. een paddenstoel met melksap. De soortnaam circellatus is afgeleid van het Latijnse woord circellus en betekent "ringvormig" of "geringd". Dit heeft betrekking op de donkere ringzones bovenop de hoed (4,6). Er bestaan paddenstoelen die op de haagbeukmelkzwam lijken, maar die groeien onder andere boomsoorten: de grijsgroene melkzwam (Lactarius blennius) en de beukenmelkzwam (Lactarius fluens) onder beuken, en de vuurmelkzwam (Lactarius pyrogalus) onder hazelaars (2,8,9).

Haagbeukmelkzwammen zjn niet eetbaar. De paddenstoel smaakt brandend scherp. Echt héél scherp (niet onmiddellijk, maar na even gekauwd te zijn). Een bijzonder onaangename ervaring die bovendien erg lang aanhoudt! (4,11). Het vlees van de vruchtlichamen kan bovendien stoornissen van het maag-darmkanaal veroorzaken (3).