Hooilandwasplaat

Hooilandwasplaten zijn zeldzame paddenstoelen die alleenstaand of in kleine groepjes kunnen verschijnen in onbemest grasland, op plaatsen waar het gras kort is en is gemengd met mos. De bodem kan vochtig of droog, zuur of neutraal, en zandig of lemig zijn. De doorsnee van de hoed is klein, 2 tot 4 centimeter. Het hoedoppervlak is aanvankelijk licht gewelfd, maar wordt later vlakker en kan dan een indeuking in het midden krijgen. Zowel de hoed als de steel voelen, vooral bij vochtig weer en in verse toestand, erg slijmerig en kleverig aan. De kleur van de paddenstoel kan variëren van geel-oranje tot geel, terwijl oude exemplaren kunnen verbleken. De hoed is vanaf de rand en vrijwel tot het centrum doorschijnend gestreept. De plaatjes aan de onderzijde zijn breed aangehecht of lopen enigszins af langs de steel. Ze zijn nogal dik, hebben een witte, gele of geeloranje kleur, en staan vrij ver uiteen (1,2,10). In vele Westeuropese landen staat de hooilandwasplaat te boek als een soort die in zijn voortbestaan wordt bedreigd (9). Ook in Zweden is de paddenstoel zeldzaam (7). Hoewel hooilandwasplaten bij voorkeur in grasland opduiken, kunnen ze in zeldzame gevallen ook groeien in een bos, vooral in essen-elzenbos (3,4,11).

De genusnaam Hygrocybe is van twee Griekse woorden afgeleid en betekent: "vochtig hoofd". De Latijnse soortnaam glutinipes betekent "kleverige voet" (2). Hygrocybe aurantioviscida en Hygrocybe citrina var. glutinipes zijn synoniemen van Hygrocybe glutinipes (2). Ook Hygrocybe ortoniana is mogelijk een synoniem (6), maar volgens Nederlandse mycologen gaat het daarbij om een afzonderlijke soort, die "kleverige wasplaat" wordt genoemd. We meenden aanvankelijk dat we een andere dubbelganger, de kabouterwasplaat (Hygrocybe insipida), hadden gevonden, maar het biotoop waar we de paddenstoel aantroffen was niet kenmerkend voor deze soort. Via het forum van waarneming.nl werd onze paddenstoel uiteindelijk gedetermineerd als de hooilandwasplaat. Voor die soort was onze groeiplaats wél kenmerkend (vochtige voedselarme wegberm, grasland dat niet wordt bemest en dat regelmatig wordt gemaaid) (2). Volgens een validator van waarneming.nl is de determinatie echter onzeker. Daarom hebben we achter de titel van deze pagina een vraagteken geplaatst. Over de oecologie van de hooilandwasplaat is een Duits artikel verschenen, dat we helaas niet hebben kunnen raadplegen (5).

Op 8 augustus 2017 troffen we een hooilandwasplaat aan in de noordberm van het wandelpad dat vanaf de Heemskerkstraat in westelijke richting tussen de sportvelden loopt. De berm is schraal en onbemest en het gras wordt door de gemeente kort gehouden. Op 12 augustus 2017 vonden we er een tweede exemplaar. Vooral dit tweede vruchtlichaam was super-slijmerig, zowel aan de hoed als aan de steel. Op 8 oktober 2017 verscheen de paddenstoel opnieuw, en ook op 29 september 2020, maar in 2021 en 2022 zagen we de soort niet meer. Hooilandwasplaten zijn ook in de omgeving van Zuidhorn aangetroffen, onder andere in de Doezumermieden (8) en in het natuurgebied De Onlanden (12).