Rimpelende melkzwam (Lactarius tabidus)
Rimpelende melkzwam zijaanzichtRimpelende melkzwam bovenaanzichtRimpelende melkzwam onderRimpelende melkzwam zij/onder
De rimpelende melkzwam is een heel algemeen voorkomende, middelgrote paddenstoel (hoeddoorsnee tot 5 cm), die in nauwe samenwerking (ectomycorrhiza) leeft met verschillende soorten loof- en naaldbomen (11). De hoed van de paddenstoel spreidt zich snel uit waarbij hij een trechtervormig ingedeukt centrum krijgt. In het midden van dat centrum kan een kleine papil aanwezig zijn. De kleur van de hoed is bleek oranje tot helder oranjebruin. In zeldzame gevallen kunnen er vlekken of vage zoneringen aanwezig zijn. De hoedrand vertoont - vooral bij uitgedroogde exemplaren - radiale rimpels en groeven. De plaatjes aan de onderzijde van de hoed zijn aanvankelijk witachtig maar worden later vleeskleurig of bleek kaneelkleurig. Ze staan dicht opeen en zijn aangehecht aan de steel. De steel heeft ongeveer dezelfde kleur als de hoed. Bij oude exemplaren wordt hij hol en breekbaar. Het melksap is wit en waterig, maar neemt (wanneer men het op een papieren zakdoekje laat opdrogen) langzaam een geelachtige kleur aan (8,10). Het smaakt aanvankelijk mild, maar wordt na enkele minuten prikkelend bitter en scherp (8,10). Oude exemplaren van de rimpelende melkzwam geven dikwijls geen melksap meer af (5,8). Volgens een Duitse website groeit de paddenstoel in het laagland vooral in loofbos op zure grond (onder berken, elzen, of eiken), maar in het middel- en hooggebergte vooral in sparren- en gemengd bos (5). In Noord Duitsland groeit hij ook bij geoorde wilg, grauwe wilg en laurierwilg (7). Volgens een recent artikel wijst aanwezigheid van de rimpelende melkzwam op de afwezigheid van mycelia van stekelzwammen (3). 

Naam
De genusnaam Lactarius betekent "melkgevend". De soortnaam tabidus betekent "vervallen", "vergaan" of "verweerd". Lactarius theiogalus is een synoniem van Lactarius tabidus (11). Theiogalus is afgeleid van het woord theion dat "zwavel" en het woord gala dat "melk" betekent. Dit heeft betrekking op het verkleuren van het melksap. De Duitse bijnaam "Milder Schwefel-Milchling" houdt hiermee ook verband (4). De rimpelende melkzwam kan gemakkelijk met verwante melkzwammensoorten worden verwisseld en de verwantschappen binnen deze groep van paddenstoelen zijn nog niet geheel opgehelderd (6,9).

Eetbaarheid/nut
Rimpelende melkzwammen zijn niet eetbaar. Uit de paddenstoel is een vetzuur geïsoleerd met 18 koolstofatomen en een keto-groep op de 6-positie (6-oxooctadecanoic acid). Dit vetzuur staat sindsdien bekend als "lactarisch zuur" of "lactarinisch zuur", een verwijzing naar de genusnaam Lactarius (1). De paddenstoel kan radioactief cesium uit de omgeving in zijn vruchtlichamen ophopen (2 ).

Waar gevonden
Wij hebben rimpelende melkzwammen op meerdere plaatsen in Zuidhorn gevonden. De bovenstaande foto's werden gemaakt in de oostberm van de Wilhelminalaan. De paddenstoelen stonden bij beuken en een haagbeukenheg.

Literatuur

1. Belova NV, Bekker AM, Gurevich LS (1986) 6-Oxooctadenoic acid from the fruiting bodies of Lactarius theiogalus. Chemistry of Natural Compounds 22:476-477.
2. De Meijer RJ, Aldenkamp FJ, Jansen AE (1988) Resorption of cesium radionuclides by various fungi. Oecologia 77:268-272.
3. Feest A, Smith JH (2015) The mycosociology of macrofungi as indicators of the presence of stipitate hydnoids. Mycosphere 6:127-132.
4. Flatter-Milchling. Document op de.wikipedia.org.
5. Flatter-Reizker Lactarius theiogalus. Document op tintling.com.
6. Idzerda S, Noordeloos ME (1997) Studies in Lactarius sect. Tabidi. Österr Z Pilzk 6:71-89.
7. Kreisel H (1965) Ektotrophbildende Pilze als Begleiter der Kriechweide, Salix repens L. Westfälische Pilzbriefe 5:135-139.
8. Lactarius tabidus Fr. - Birch Milkcap. Document op first-nature.com.
9. Nuytinck J, Verbeken A, Delarue S, Walleyn R (2003) Systematics of European sequestrate Lactaroid Russulaceae with spiny spore ornamentation. Belgian Journal of Botany 136:145-153.
10. Satta G (2010) Lactarius tabidus Fries = Lactarius theiogalus (Bull.: Fr.) Gray. Document op funghiitaliani.it.
11. Tanchaud P (2015) Lactarius tabidus Fr. Document op mycocharentes.fr.

Terug naar de soortenlijst