Omdat
hij groot, opvallend en felgekleurd is, is de vliegenzwam een
paddenstoel die iedereen kent. Vliegenzwammen leven niet van het
afbreken van strooisel of dood hout. Suikers krijgt deze paddenstoel
van een boom waarmee hij samenleeft, vaak een berk, soms ook een
beuk of een eik. Het mycelium van de vliegenzwam maakt daartoe contact
met de haarwortels van de boom, en vormt als het ware een kousje rond
die wortels (ectomycorrhiza). In ruil voor de suikers transporteert de
zwam mineralen naar de boom die hij vrijmaakt uit de bodem.
Vliegenzwammen zorgen er voor dat de boom beter groeit (7,9).
Eetbaarheid/nut
Vliegenzwammen
zijn bijzonder giftig. De Lappen in Finland en de sjamanen in Siberië
gebruikten de paddenstoel om in contact te komen met de
wereld van
de geesten (1,6,8). Vooral de hoed bevat psycho-aktieve
verbindingen, zoals muscimol en iboteenzuur (2-4).
Deze moleculen
kunnen binden aan GABA-A, NMDA- en glutamaat-receptoren
in de hersenen, waardoor hersencellen overmatig
worden geprikkeld. Dit leidt tot vervorming van het gehoor
en het gezichtsvermogen, stoornissen van de motoriek en verandering van
de gemoedstoestand (5,10). De vergiftigingsverschijnselen kunnen
In zeldzame gevallen zelfs een dodelijke afloop hebben (5).
Ook in gedroogde toestand blijft de
paddenstoel giftig.
Waar gevonden
Vliegenzwammen
verschenen dikwijls in de noordberm van de Stationsweg
en de oostberm van de Wilhelminalaan (onder beuken), in beide
bermen van de Hanckemalaan (onder
eiken), langs de noordelijke helft van de Boslaan (onder berken en
eiken), in een perkje langs De Bongerd (bij een berk) en
in voortuinen van huizen langs
de Cort.van der Lindenstraat (onder berken). Die laatste bomen zijn
inmiddels gerooid, dus zal de paddenstoel op die plaats
vermoedelijk verdwijnen.