Vuurzwammetje

Het gewone vuurzwammetje is een kleine wasplaat (diameter < 4 cm) met een intense vuurrode kleur. Toch kan men de paddenstoeltjes gemakkelijk over het hoofd zien, omdat ze vanwege hun kleine afmetingen tussen mos en kruiden verscholen kunnen zijn. In Europa groeit de soort in grasland, op zandige heiden en in onbemeste wegbermen (1,3). In Noord Amerika en Australië komt hij daarentegen voor in bossen (7,9). De hoed is aanvankelijk bol, maar spreidt zich later uit en krijgt dan een ingedeukt centrum en golvende randen. De bovenzijde van de hoed is bedekt met kleine schubjes, maar bij regenachtig weer kunnen die weggespoeld zijn. De plaatjes zijn oranje en breed aangehecht aan de steel, ze staan vrij ver uiteen en hebben soms inkepingen. Het paddenstoeltje groeit dikwijls in de buurt van muizenoor (Hieracium pilosella) (9), in Zuidhorn ook bij oranje havikskruid (Hieracium aurantiacum). Het mycelium verbindt zich mogelijk met de wortels van deze planten (4). In Australië schijnt het vuurzwammetje dikwijls te groeien bij bepaalde levermossen (8) en in Polen bij lijsterbes (Sorbus aucuparia) (10). De functie van de felle kleur van vuurzwammetjes is onbekend. Mogelijk dient deze als signaal voor hoefdieren en beschermt het vruchtlichaam tegen betreding (5).

Naam
Hygrocybe betekent "vochtig hoofd", dit heeft betrekking op het enigszins vochtige hoedoppervlak. De soortnaam miniata betekent niet "erg klein" zoals op een Engelse website wordt beweerd (6), maar "menierood". De Nederlandse naam "vuurzwammetje" heeft betrekking op de intens rode kleur, evenals de Engelse naam "vermillion waxcap". Wasplaat slaat op de structuur van de plaatjes aan de onderzijde van de hoed die doet denken aan stearine of was van een kaars.

Eetbaarheid/nut
Vuurzwammetjes schijnen eetbaar te zijn, maar vanwege hun zeldzaamheid en geringe afmetingen mogen ze beslist niet voor consumptie verzameld worden. In Noord Amerika worden vuurzwammetjes gegeten door grijze en bruine eekhoorns (2).

Waar gevonden
Vuurzwammetjes verschijnen dikwijls in natuurpark De Oeverlanden langs de Fanerweg, tussen mos in schraal grasland, bij gagel en berken. We hebben de paddenstoeltjes ook aangetroffen in een parkje aan het noordelijk eind van de Van Houtenstraat en in onze eigen tuin aan het noordelijk eind van de Boslaan. Tijdens wandelingen buiten Zuidhorn hebben we vuurzwammetjes gezien in het Coendersbosch bij Nuis (Gr.), in het natuurpark Tussen de Venen bij Muntendam (Gr.) en op Vlieland.

Literatuur
1. Cuesta Cuesta J, Rodríguez NS. Hygrocybe miniata. Document op Láminas de Hongos.
2. Fogel R, Trappe JM (1978) Fungus consumption (mycophagy) by small animals. Northw Sci 52:1-31.
3. Groenendaal M (2004) De Hoornderwegberm op Texel. Coolia 47:169-172.
4. Halbwachs H, Dentinger BTM, Detheridge AP, Karasch P, Griffith GW (2013) Hyphae of waxcap fungi colonise plant roots. Fungal Ecol 6:487-492.
5. Houter A (2004) Over geuren en kleuren. Coolia 47:83-85.
6. Hygrocybe miniata (Fr.) P. Kumm. - Vermillion Waxcap. Document op www.first-nature.com.
7. Kuo M (2007) Hygrocybe miniata. Document op www.mushroomexpert.com.
8. Lepp H (2002) Mycologists and bryophytes. Australasian Mycologist 21:76-78.
9. Milburn J a.o. Hygrocybe miniata. Document op en.wikipedia.org.
10. Ronikier A, Borgen T (2010) Notes on Hygrocybe subsection squamulosae from Poland. Pol Bot J 55:209-215.